WK blog
De misvattingen over Oranje op het WK 90
In aanloop naar EURO 2024 laat bondscoach Ronald Koeman zich regelmatig uit over het mislukte WK van 1990 in Italië. De Europees kampioen van 1988 ging twee jaar later als favoriet beschamend onderuit. Het is tot op de dag van vandaag een trauma voor alle betrokkenen. Het blijft echter gonzen van onjuiste verhalen, onterechte conclusies en worden feiten genegeerd.
In Voetbal International lepelt Oranjewatcher Martijn Krabbendam deze week ook weer een reeks aan onjuistheden en misvattingen op. Het blijkt telkens weer dat journalisten zich weer voor de kar laten spannen van de grote namen. De verhalen die Van Basten, Gullit en Koeman over het mislukte WK vertellen worden al meer dan drie decennia blindeling overgenomen. Er klopt echter heel weinig van.
Om te beginnen is daar stelling dat waterdragers zich als sterren gingen gedragen. Nergens wordt ooit duidelijk gemaakt wie dat dan zijn en waar dat uit zou blijken. En waarom stonden de sterspelers daar toen dan niet tegenop vraag je je af? Het antwoord is eenvoudig, het klopt niet. Het waren namelijk de sterspelers zelf die faalden, met name de drie hierboven genoemd. Van de sterspelers speelde alleen Frank Rijkaard een goed toernooi maar die raakte gefrustreerd omdat hij daarin niet werd erkend en zich moest schikken. Ruud Gullit en Erwin Koeman waren al een jaar met blessures aan het sukkelen en waren discutabel voor het wK en het was bovendien met name Ronald Koeman die niet fit uit Barcelona terugkwam. Rijkaard moest in plaats van de centrale middenveldpositie, die hij bij Milan met groot succes innam en waardoor hij nota bene de enige treffer kon scoren in de Europacupfinale tegen Benfica, als voorstopper opereren. Om de trage Koeman, waar ook het verhaal over ging dat hij te zwaar was en een te hoog vetpercentage had, te ontzien. In een van de blogjes hieronder een interview met Koeman op de dag van Nederland-Engeland waarin hij aanzienlijk meer zelfreflectie toont.
Juist het feit dat Koeman stelt dat hij zeker wist dat hij ging spelen was opmerkelijk, er was dus eigenlijk onvoldoende concurrentie, althans bondscoach Been hakker bleef vasthouden aan zijn sterspelers. Kern van de problematiek was eigenlijk dat Ruud Gullit en Erwin Koeman onvoldoende fit bleken voor een WK en dat Marco van Basten en Ronald Koeman zich niet konden manifesteren op het WK.
En juist dat gegeven maakt dat deze betrokkenen de schuld al snel bij andere zaken gingen zoeken. Een klassieker is de keuze van de bondscoach, los van het lelijke traject wat tot het ontslag van Libregts leidde. Daarin waren er al veel fricties tussen verschillende selectiespelers en Gullit, die alhoewel hij amper speelde in de kwalificatiereeks, een permanent campagne tegen Libregts voerde. Vooral Ronald Koeman en Jan Wouters gaven enkele keren stevig publiek weerwoord richting de non-playing captain, zoals hij spottend werd genoemd. Het verhaal dat Johan Cruijff unaniem de kandidaat was voor de topspelers is al niet helemaal waar. De PSV-spelers waren sowieso al geen voorstander van Cruijff, Gullit eigenlijk ook niet maar omdat hij uiteindelijk steun kreeg om Libregts weg te stemmen ging hij mee met Van Basten en Koeman die de pleitbezorgers van Cruijff waren. Frank Rijkaard maakte het allemaal niet uit. Uiteindelijk was voor KNVB Leo Beenhakker de kandidaat die op de minste weerstand kon rekenenen.
Maar belangrijker is dat Cruijff onder geen enkele omstandigheid bondscoach zou zijn geworden. Alle seinen stonden op rood. Vanuit de KNVB waren de voorwaarden van Cruijff in tegenstelling wat algemeen werd beweerd wel al in kaart gebracht en de toenmalige trainer van FC Barcelona deed daar zelf overigens ook niet geheimzinnig over.
De KNVB had na het sportieve succes van 1988 en financiële strop opgelopen wat het niet mogelijk maakte om de technische en medische staf te vervangen (een eis van Cruijff), daarbij liep de rechtzaak van Libregts nog die zijn ontslag aanvocht. Tevens was er de kledingkwestie. Cruijff zou niet in de kleding van Adidas gaan lopen maar de KNVB had een contract met Adidas en om daar een uitzondering op te bedingen zou zeer waarschijnlijk een financiële compensatie moeten komen. Buiten deze praktische (financiële) problemen waren er nog twee grote belemmeringen .
Johan Cruijff had tijdens het WK 1974 al duidelijk gemaakt dat hij nooit meer zo lang van huis zou gaan voor een wereldkampioenschap. Dat was nog vóór de zwembadaffaire in Hiltrup en de overval in 1976 in zijn huis in Barcelona. Die belofte aan zijn gezin kon hij niet breken. Ook had Cruijff nog een verantwoordelijkheid naar Barcelona en met name president Josep Lluis Nunez. De eerste twee seizoenen van Cruijff als trainer in de Catalaanse hoofdstad verliepen niet heel goed maar Nunez bleef zijn trainer ondanks alles steunen. In maart bereikte Barcelona de finale van de Spaanse beker en maakten Nunez en Cruijff plannen om de selectie tijdens de zomerperiode te renoveren. Dat maakte een rol als tijdelijk bondscoach feiten onmogelijk.
Er zijn voor Ronald Koeman heel veel lessen uit het mislukte WK van 1990 te trekken maar dat kan pas nadat zijn analyse eerst goed is en hij enige zelfreflectie durft te tonen.