WK blog
De toewijzing van de eindrondes van de wereldkampioenschappen in 2030 en 2034 zijn gedaan. In een surrealistische ambiance, alsof we nog midden in de Coronapandemie zaten vond op 11 december 2024 het Extraordinary FIFA Congress plaats. President Gianni Infantino sprak in een lege zaal op de burelen in Zürich richting 211 schermen waar de vertegenwoordigers van de leden, de nationale bonden, waren aangesloten.
De uitkomst was natuurlijk geen verrassing. Daar waar Blatter in 2010 nog bijna lijkbleek wegtrok toen hij Qatar uit de envelop toverde was Infantino volledig in control en vierde hij zijn persoonlijke triomf. Infantino heeft zich sinds zijn kennismaking met het Saoedische Koningshuis in december 2017 geleidelijk verbonden aan de Saoedi's. Juist over die toewijzing van het WK 2034 aan Saoedi-Arabië is in de wereld veel ophef. Het lijkt wel een echo van december 2010 toen met name de keuze voor Qatar veel rumoer veroorzaakte. De kern zit hem echter in die dubbeltoewijzing. Hoe de FIFA dit heeft weten te arrangeren en steun verwierf over de gehele wereld wordt echter nauwelijks uitgelegd. In de herziene versie van Tragiek & Triomf heb ik dit in begin van dit jaar reeds beschreven. Hierbij het tweede deel van het hoofdstuk Voetbal als politieke propaganda (2) integraal.
Binnen een jaar na afloop van het toernooi in Qatar regelt Infantino samen met de FIFA Council de nabije toekomst. In oktober 2023 worden de eindtoernooien van 2030 en 2034 beklonken. Niet via moeilijke bidtrajecten of verkiezingingstournees, Infantino en de Council regelen het aan de onderhandelingstafel, verdeel en heers zonder enveloppen en campagnes.
Voorafgaand aan het WK 2018 is tijdens het 68e FIFA Congres in Moskou de editie van 2026 toegewezen aan het United bid van Mexico, Canada en Verenigde Staten ten koste van de kandidatuur van Marokko. Het is de eerste keer dat het volledige Congres mag stemmen over een WK-bid nadat het Excutive Comittee is ontmanteld.
Op 24 oktober 2019 wordt door de FIFA Council op haar 11e vergadering de tijdlijn voor het bidproces 2030 voor het eerst besproken in het Mandarin Oriental Pudong Hotel te Shanghai. Besloten is dat het FIFA Congres in 2024 het besluit zal nemen waar het WK 2030 wordt gespeeld terwijl belangstellenden zich vanaf 2022 kunnen aanmelden. Met trots kondigt Infantino tijdens de persconferentie na afloop van de Council aan dat het proces net zo open en transparant zal zijn als voor 2026, “het beste biddingproces ooit”, aldus de FIFA-President.
De FIFA Council is de opvolger van het Executive Committee dat na de crisis van 2015 wordt opgeheven. In tegenstelling tot haar voorganger heeft de Council geen eindstem bij grote besluiten zoals de toewijzing van het WK. Dat ligt volgens de nieuwe statuten bij het Congres, dat eenmaal per jaar wordt gehouden. Daarentegen is de Council wel het dagelijks bestuur dat de voorwaarden voor de toewijzing van de toernooien bepaalt en de biddingprocedure vaststelt. De macht van de Council is in bredere zin ten opzichte van het ExCo wel toegenomen.
De Council (37 leden) is in omvang groter dan het Executive Committee (25 leden) was en wordt gevormd door leden van de continentale bonden en voorgezeten door de President van FIFA.
Vanaf 2020 verschijnen er berichten van combinaties van landen en confederaties die zich aan- en afmelden voor de eindronde van 2030. In de zomer van 2023 blijven er nog maar enkele over. Spanje en Portugal zijn al vanaf de beginfase kandidaat maar in het voorjaar van 2023 sluit Marokko, dat zich aanvankelijk alléén kandidaat heeft gesteld, bij hen aan. De Marokkanen proberen al voor de zesde keer het wereldkampioenschap te organiseren (na 1994, 1998, 2006, 2010 en 2026) en kiezen nu voor zekerheid. Het gezamenlijke Zuidamerikaanse bid (Uruguay, Argentinië, Chili en Paraguay) is vanwege het honderdjarig jubileum van het eerste wereldkampioenschap in Uruguay ook al vanaf de start van het proces kandidaat. Saoedi-Arabië blijft tenslotte alleen over nadat Griekenland en Egypte zich terugtrekken uit het gezamenlijke bid.
Volgens de FIFA statuten draagt de Council maximaal drie kandidaten voor de WK-organisatie aan het Congres voor. Het uitgedijde WK en de strenge voorwaarden die door de FIFA, te weten de Council, zijn geformuleerd geven echter ruimte aan het dagelijks bestuur om kwalificaties aan die kandidaturen toe te wijzen of ze zelfs helemaal af te keuren. Het is hoogst twijfelachtig of het Zuidamerikaanse bid en Saoedi-Arabië die toets ten opzichte van Spanje-Portugal-Marokko zouden kunnen doorstaan. Europa en Afrika hebben bovendien meer aanspraak op het WK 2030 dan Saoedi-Arabië. Maar het is al wel langer duidelijk dat Saoedi-Arabië als groot-investeerder in de voetbalsport snel op haar wenken zal worden bediend.
Echte machiavellisten weten daar wel raad mee. Te meer daar de Council de mogelijkheden heeft om achter de schermen de verschillende bonden en confederaties te bewerken. De FIFA organiseert heden ten dagen veel toernooien, voor jongerenteams, een lucratief club-WK, meisjes- en vrouwentoernooien, zaal- en beachvoetbal en bovendien de organisatie van conferenties en vergaderingen van Council en Congres. Die besluiten worden allemaal door de Council genomen en kunnen dus worden ingezet bij onderhandelingen.
De Zuid-Amerikanen hebben geen keuze, óf helemaal met lege handen staan óf akkoord gaan met de drie openingswedstrijden en een Centenario-feest. Marokko lijkt haar keuze om aan te sluiten bij Spanje en Portugal ook op grond van die informele gesprekken te hebben gemaakt. Daarmee zijn drie continenten in één editie tevreden gesteld en is het vooruitzicht voor Saoedi-Arabië dat het WK van 2034 naar Azië/Oceanië zal gaan.
Dit scenario zou op alle gemak kunnen worden uitgewerkt, ware het niet dat de FIFA-bestuurders blijkbaar haast hebben. Het ijzer kan beter gesmeed worden als het heet is. Gianni Infantino verklaart op 4 oktober zomaar uit het niets dat de FIFA Council unaniem heeft besloten om het gezamenlijke bid van Spanje-Portugal-Marokko te ondersteunen met de aantekening dat het Zuidamerikaanse bid (Argentinië, Paraguay en Uruguay) de drie openingswedstrijden en het eeuwfeest mag organiseren.
Op 4 oktober is de 25e vergadering van de FIFA Council. Voor het eerst sinds bijna vier jaar staat onder punt 4.6 het Bidding processes and hosting of the FIFA World Cup™ geagendeerd. Na de procedurebespreking eind oktober 2019 is het nooit meer op de agenda van de Council of het Congres verschenen. Opmerkelijk is dat bij de agendering van 4 oktober 2023 niet specifiek het jaar 2030 wordt vermeld.
Het is normaal dat na afloop van vergaderingen (zowel fysieke als digitale bijeenkomsten) de FIFA-president een persconferentie houdt om de besluiten toe te lichten en bestaat de gelegenheid voor journalisten om vragen te stellen. Op 4 oktober komt Infantino echter alleen via Instagram met een feestelijke toespraak van ruim vier minuten waarin hij toelicht dat er voor het WK 2030 een voordracht naar het Congres gaat waarin Spanje-Portugal-Marokko de organisator van het WK wordt met een feestelijke opening en viering van het eeuwfeest door Uruguay-Argentinië-Paraguay. Tevens geeft hij aan dat nu Europa, Afrika en Zuid-Amerika het toernooi van 2030 mogen organiseren, wat officieel nog door het Congres moet worden goedgekeurd, het WK 2034 naar Azië/Oceanië gaat waarbij later die dag door de FIFA wordt toegelicht dat de bidprocedure daarvoor gedurende de maand oktober 2023 openstaat. Binnen een uur laat Saoedi-Arabië weten dat men zich kandideert voor het eindtoernooi. En terwijl Australië overweegt om zich ook te kandideren schaart de Aziatische voetbalconfederatie AFC zich ook al achter het Saoedische bid. Deal done!
Het Westen dat een jaar eerder nog een hoop stampij maakte vanwege de WK-organisatie in Qatar en de wijze waarop dat is besloten ligt weer te slapen. De journalistiek is niet capabel en niet geïnteresseerd om uitgebreid te berichten over de voetbalpolitiek, de wijze waarop de deals worden gesloten. Dit terwijl bovendien ook veel Europese bestuurders aan dit spel meedoen. Liever richt men zich op de rollende bal die er ieder moment van de dag en week wel is, voetbal als afleiding. Kritiek op de miljarden die spelers en clubs binnen harken is er nauwelijks.
Zo is de FIFA-politiek er een geworden van onderhandelingen in de achterkamers. Het geld wat met de wereld rondreizen, dure etentjes en gevulde enveloppen wordt bespaard kan rechtstreeks naar de officials van de nationale en continentale voetbalbonden en die van de FIFA. De voetbalfamilie beslecht ruzies niet meer in het openbaar maar achter gesloten deuren; The Godfather part 4!